راهی مهم برای مبارزه با
سن گندم و جو

وبلاگ حسن آباد جرقویه متنی را از اینجانب درج کرده است. حدس می زنم درج آن در اینجا نیز مناسب باشد.
جناب سید غلامرضا فاطمی مجاهد مزرعه انارک ـ در سی کیلومتری ساوه ـ را بسیار باشکوه بنیان کرده است. دیدارم از آن مزرعه و صحبتهایم با او، حکایت از اطلاعات زیاد ایشان داشت.
همه ساله آفت سن، خسارتهای فراوان به مزارع گندم و جو در حسن آباد وارد می کند. از آقای فاطمی مجاهد خواستم که برای مبارزه با این آفت راهنماییهای لازم را ارائه کند. او یکی از اقدامات مهم را اینگونه بیان کرد:
گوَن گیاهی بیابانی و پرخار است که در زمستانها سنهای مادر در آن جمع می شوند و به محضی که هوا شروع به گرم شدن کرد، با ورود به مزارع گندم و جو، تخم ریزی را آغاز می کنند. حال اگر گونهای موجود در بیابانهای اطراف زمینهای کشاورزی، در زمستان سمپاشی شوند، این آفت از بین خواهد رفت و محصولات سال آینده بسیار کم آفت خواهد بود. تقریبا 150 هکتار زمینی که گون در آن است، بیست هزار هکتار زمین کشاورزی را آلوده به سن می کند.
ناگفته نماند که غالبا سن ماده در گون جمع می شود اما دیده شده در بعضی گیاهان دیگر نیز تجمع می کنند. اگر گون در حسن آباد وجود ندارد باید گیاهان خودرو را بررسی کرد. ممکن است در گیاهی دیگر لانه کرده باشند و با سمپاشی آنها، می توان سنهای مادر را از بین برد.
نکته دیگر آنکه برای مبارزه با  سن نباید بوته ی گون را کند. این کار باعث می شود سن در جای دیگر پناه ببرد و یافتن محل تجمع آن مشکل شود. از سوی دیگر گون از گیاهان بسیار مفید است که از آن ماده ی با ارزش و گران قیمت کتیرا را می گیرند که در داروسازی کاربرد دارد و نیز نباید پوشش طبیعی بیابان را از بین برد.
سمی که برای از بین بردن سن به کار می رود دسیس (desies) نام دارد.

پژوهشگران ایرانی برای اولین باردرجهان، موفق به جداسازی و شناسایی پروتیین ضدیخ در سن معمولی گندم شدند که احتمالا این ترکیب، نقش اساسی در زنده ماندن حشره درفصل زمستان دارد.
نتایج این پژوهشحاکی از آن است که این پروتیین در نمونه های تابستان سن معمولی گندم وجود ندارد. لذا باتوجه به وجود پروتیین ضد یخ در سن گندم، احتمالا این ترکیب نقش حیاتی در زنده ماندن حشره در فصل زمستان دارد. پروتیین ضد یخ حشرات، نسبت به پروتیین ضد یخ ماهی، دارای مقدار قابل توجهی اسید آمینه های آب دوست(هیدروفیل) است.
این پژوهشگران خاطر نشان کردند که امروزه با وجود مطالعات وسیع در زمینه های گوناگون سن گندم، تاکنون در زمینه پروتیین ضد یخ این حشرهمطالعاتی انجام نگرفته است.